دریا قدرتی پور: ساعت 2/5 بعدازظهر است. دو زن و سه بچه به چمن های تُنُک شده خیابان مصلی پناه آورده اند و اتراق کرده اند. همانجا بساط پهن کرده اند و بقچه رنگ و رو رفته مثل سفره ای شده برای ناهاری که قرار است سه چهار تا بچه قد و نیم قد را سیر کند. یکی از بچه ها تکه ای بزرگ از فلفل دلمه را با دندان می کَند و می چپاند توی دهنش. کودک دیگری نان خالی را سَق می زند و بچه های دیگر هم به نوبه خود تکه نان ها را از هم می دزدند. کودکی که در بغل زن قرار دارد از حال رفته است؛ زرد و نحیف و لاغر پیچیده شده توی پارچه ای سفید که از کهنگی و کثیفی به سیاهی می زند. صورت های کبره بسته بچه ها و موهای تراشیده شان با لهجه ای نامعلوم از آنها ملغمه ای ساخته که انگار تعریفی برای آن وجود ندارد.

لباس های دخترها و پسرها اما مشخص است که از کجا آمده اند؛ شندری های مخملی سوزن دوزی شده شان نشان می دهد که از کشور همسایه آمده اند؛ این بار نه از افغانستان بلکه از پاکستان. هر عابری که رد می شود، زن می جهد کنارش و با لهجه ای خاص و سمج وار سعی می کند که از او فال بگیرد.

دست های زُمخت زن، سر تا سر نقاشی شده و با خطوط موازی به شکلی منظم و ظریف خودنمایی می کند. این میان، بچه ها هم کارشان را خوب بلدند؛ اینکه به پَر و پای عابران بپیچند و پول درخواست کنند؛ متکدیانی که هر سال راه ییلاق و قشلاق را می گیرند و حالا هم دوباره آمده اند تا اینجا کاسبی خود را راه بیاندازند با بچه هایی که اکثراً اجاره کرده اند و یا خریده اند، محبت بخرند.

رفت و آمد این میهمانان ناخوانده به یک عادت تبدیل شده است. اینکه سازمان رفع تخلفات شهری شهرداری با تعامل با نیروی انتظامی هر سال آنها را در قالب تیم یا باند از گوشه و کنار روستاهای حاشیه ای اصفهان جمع می کند و می فرستد آنطرف مرز اما آنها دوباره راه ییلاق و قشلاق را در جمع های چندین نفره به سمت ایران و کلانشهرهای بزرگ همچون اصفهان پیش می گیرند.  با وجود اینکه خیلی ها در دام توطئه این بازنده های رانده شده نمی افتند اما خیلی ها هم دم به صحبت های آنها می دهند تا از آینده ای بشنوند که برایشان مبهم است. این متکدیان از روان شناسی خوبی هم برخوردارند؛ آنها از آدم های تنها استفاده می کنند و بدشان نمی آید آسمان و ریسمان را به هم ببافند تا مخاطبانشان هم از پرداخت پول برای آینده نگری موهوم، پشیمان نشوند.

مصداق بارز آن سربازی است که با دقت به حرف های زن گوش می دهد. زن خط های کج و معوج روی دستش را نگاه می کند و سنگ صیقلی را کف دست سرباز می گذارد و بعد جسم فلزی مستطیل شکلش را که عددهای نامفهومی روی آن حک شده است را می اندازد. این جسم، چرخ می خورد و می افتد روی چمن ها. گویی ساحره ساری به دوش، خوب فهمیده که او چه می خواهد. کلمه ها کنار هم چیده می شود و رژه کلمات است که دنبال هم می روند تا سرباز مات و مبهوت او را نگاه کند و بعد یک اسکناس سبز ده هزار تومانی از کف سرباز برود و کف دست زن فالگیر گذاشته شود.

سرباز، پنج ماه است که خدمتش را در اصفهان می گذراند و برای اینکه خودش را از تک و تا نیندازد می گوید: «اعتقادی ندارم اما انگار یک چیزهایی می دانست.»

اما به گفته مرادی که هیچوقت در دام به قول خودش این شیادان نیفتاده، این فالگیرها اینقدر ماهرانه عمل می کنند که خیلی ها باورشان می کنند؛ باور کردن این افراد است که باعث می شود کاسبیشان هم رونق بگیرد و هر سال به شکل غیر قانونی به اصفهان بیایند، لنگر بیاندازند و کنگر بخورند.

حضور این مهاجران «بی کلاس» برای شهری چون اصفهان که یک شهر توریستی به شمار می آید افت دارد و به همین دلیل توریست ها و گردشگران هم از آنها دل خوشی ندارند.  آنها صدها و هزاران کیلومتر راه را طی می کنند تا ارمغان شومی بشوند وحتی  انواع بیماری‌های مسری را به‌ دلیل رعایت نکردن نکات بهداشتی انتشار بدهند.

با وجود اینکه 14 سازمان در امر ساماندهی متکدیان موظف به همکاری هستند اما تنها دو سه سازمان آن هم در حد بضاعت اندکی که دارند به مسئولیت خود عمل می کنند و بقیه زیر بار مسئولیت هایشان نمی روند و به گفته مسئولان همین موضوع باعث شده که چرخه جمع آوری متکدیان همچنان معیوب بچرخد.

اگر هم نظارتی هست، خلاصه می شود به مرکز شهر و نقاط دیدنی و حاشیه ها کمتر جدی گرفته می شوند و همین باعث می شود که متکدیان همچنان وجود داشته باشند.

گرچه ترحم بی جا نیز خودش اهرمی است که باعث می شود متکدیان وجود داشته باشند. آنها به این اندیشه که می توانند با سفر به کلانشهرها بار خود را ببندند، راهی شهرهای بزرگ می شوند و این کلاف درهم پیچیده را پیچیده تر می کنند. موضوعی که مدیرکل پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری اصفهان هم به آن اشاره کرده و از شهروندان می خواهد تا از پرداخت هرگونه وجه یا کمک به افرادی که به صورت حرفه‌ای و در پوشش افراد نیازمند بر سر چهارراه‌ها و معابر تکدیگری می‌کنند، اجتناب کنند و کمک‌های خود را به مؤسسات و نهادهای خیریه معتبر تحویل دهند تا به دست نیازمندان واقعی برسد.

به گفته روح‌ا... ابوطالبی، روزانه تعداد زیادی از مهاجران غیرقانونی از کشورهای دیگر به‌خصوص پاکستان و افغانستان در اصفهان با تکدیگری چهره شهر را مخدوش می‌کنند و به همین دلیل طرح جمع‌آوری متکدیان خارجی به صورت ویژه در دستور کار مدیریت پیشگیری و رفع تخلفات شهری قرار گرفته است.

او یکی دو روز پیش از تلاش بی وقفه شهرداری در شناسایی و جمع‌آوری باند متکدیان حرفه‌ای اتباع خارجی که در نقاط حاشیه ای شهر ساکن بوده اند هم خبر داد. متکدیانی که در دسته و گروه های خانوادگی که بخش عمده آنها را کودکان تشکیل می دهند با اجاره طویله و یا اتاقک هایی که معمولاً جایگاه حیوانات و یا انبار علوفه بوده در نقاط حاشیه ای اصفهان ساکن می شوند و سپس هر کدام در دسته ها و گروه های جداگانه در نقاط مختلف شهر اقدام به گدایی می کنند.

در مقابل مدیرکل پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری اصفهان، دکتر صادق بهارلو، استاد دانشگاه و جامعه شناس است که گرچه تلاش های نهادهای مختلف در اصفهان را کتمان نمی کند اما این تلاش ها را شامل حلقه های مفقوده زیادی می داند.

به اعتقاد او خلأ‌های قانونی موجود برای برخورد با این پدیده در کشور، برای متکدیان خارجی بازار بسیار پررونقی ساخته است چرا که به نظر این آسیب شناس، اگر به یکی از کشور‌های همجوار حاشیه خلیج‌فارس سفر کنید، خواهید دید که آنجا تکدیگری به چشم نمی‌خورد، زیرا اگر احیاناً موردی مشاهده شود به سرعت مورد پیگیری مسئولان و مدیران شهری قرار می‌گیرد. در این کشورها متکدی اگر بیگانه باشد از کشور اخراج می‌شود و اگر بومی باشد، ساماندهی خواهد شد، اما در ایران از این برخورد‌ها وجود ندارد و متکدی به آسانی می‌تواند به فعالیت خویش ادامه دهد. در ایران گاهی در قالب اقدامات ضربتی متکدیان را جمع‌آوری می‌کنند، اما چون هیچ سازمانی متولی ساماندهی این متکدیان نمی‌شود، اقدامات انجام شده بی‌ثمر می‌ماند و بعد از مدتی متکدیان دوباره در جامعه رها می‌شوند و مجدداً شاهد حضور آنان در شهر خواهیم بود.

 شاهد حرف های او هم متکدیانی هستند که با وجود غروب خورشید و گذشت پاسی از روز، همچنان در گوشه و کنار شهر دستی را اسیر کرده اند تا سرنوشتش را با لهجه ای خاص بخوانند و کاسبیشان را برای یک روز دیگر به اتمام برسانند. آنهایی که بخاطر همین بازار پررونق فرسنگ ها راه را گز کرده اند و از لاهور تا اصفهان آمده اند.